Biuro Spraw Beznadziejnych

Witam z innymi strażakami tych wracających do Koszalina z udanej akcji w Szwecji.

Laleh to uzdolniona piosenkarka, kompozytorka i poetka w jednym. Najlepszy jej utwor to “Some die young”. Kiedy usłyszałam to pierwszy raz musiałam zatrzymać samochód, bo wrażenie było tak silne, że nie mogłam prowadzić. Moje wnuczki jej słuchają chętnie i wczoraj słuchałam z nimi piosenki, której tekst mnie bardzo zastanowił. Z jednej strony chce się żeby sztuka rozbudzała ambicje. Nie wiem tylko czy to są te właściwe, kiedy obserwuję jak ilość aktywistów znacznie przekracza ilość tzw szarej pracującej masy. Wszyscy chcą być powołani do wielkich czynów, a tu “rzeczywistość skrzeczy”. Poniżej moje “dubie”, czyli wątpliwości.

Vad var det vi sa När vi sträckte ut våra armar
co mówiliśmy kiedy staliśmy z rozpostartymi ramionami
Vad var det vi sa När vi två tittade ut ifrån berget
co mówiliśmy kiedy spoglądaliśmy na świat ze szczytu góry
Vad var det vi skrek När drömmar bar oss bortom stan
co krzyczeliśmy kiedy nasze marzenia niosły nas daleko za miasto

To Laleh w najlepszej wersji – lapidarnie przekazuje radosne podniecenie i wiarę w przyszłość młodych.
(Typiskt fantastisk Laleh. Fångar ungas upprymdhet och framtidstro.)

å en dag ska vi härifrån
i pewnego dnia się stąd wyniesiemy

I tutaj mam problem. Typowy dla współczesności eskapizm. Wybyć zamiast zostać na miejscu, starać się samemu stawać lepszym i zmieniać otoczenie na lepsze? Sama to zrobiłam kiedy dyktatura w Polsce wydawała się nie do pokonania w 1986. Dzisiaj robią to ludzie na masową skalę. Czy rzeczywiście świat stanie się lepszy kiedy opuścimy nasze otoczenie?
(Här börjar det bli problem. Det typiska för dagens drömmar är eskapism. I stället för att stanna och försöka förändra sig själv och omgivningen till det bättre flyr man. Det är precis dej jag gjorde när diktaturen i Polen verkade vara så oövervinnelig 1986. Det är så människor gör idag i stora skaror. Blir värden verkligen bättre för att vi överger våra omgivningar?)

Vi sa: vi ska ta över Vi ska ta över världen
mówiliśmy przejmiemy, przejmiemy świat

Tu zaczyna się robić niebezpiecznie. Co znaczy przejąć świat? Przejąć nad nim kontrolę.
(Vad innebär ta över ngt? Ju, att kontrollera det.)

Vi ska bli stora Vi ska bli mäktiga, ha ha
będziemy wielcy i potężni (powerful)

Jedynie w kontraście to słabych i bez władzy można być big and powerful. To brzmi trochę jak odwet (teraz my k…a)
(Man kan inte bli mäktig utan att mäkta över andra. Om alla är mäktiga tappar ordet sin mening. Låter som önskan till maktskifte.)

Och vi ska göra jorden hel Ja vi ska göra vattnet rent
a ziemię ozdrowimy, wodę uczynimy czystą

“And the greatest arrogance of all: save the planet. What? Are these fucking people kidding me? Save the planet, we don’t even know how to take care of ourselves yet. We haven’t learned how to care for one another, we’re gonna save the fucking planet?”
Pycha. Nabijał się z tego George Carlin. The planet sobie poradzi. Planeta zrzuci ze siebie ludzików jeśli nie będą potrafili się zachować marnując naturę przez swoją wygodę: nie gasząc światła, wyrzucając jedzenie do śmieci i masę innych rzeczy.
(Typisk hybris, som George Carlin drev med. The planet tar hand om sig själv. Människor är bara de små varelser som den kommer att skaka av sig om de inte sköter sig: låter ljuset vara på i onödan, slänger massor med mat och annat.)

Och vi ska aldrig skada Varandra mer
Już nigdy nie będziemy się krzywdzić nawzajem
Och vi ska slåss Ja, vi ska slåss mot Goliat
Będziemy walczyć, tak będziemy walczyć z Goliatem

Bez walki tekst nie byłby cool. Ale będziemy się tak bić, że nie zrobimy sobie krzywdy. Naiwność bierze się z ahistoryzmu. Wartałoby, żeby młodzież pacyfistyczna przeczytała Hannę Arendt o banalności zła. The sad truth of the matter is that most evil is done by people who never made up their minds to be or do either evil or good.
Naiwność. Zamiast świadomości, że każdy z nas jest zdolny do zła – i to jest prawdziwy Goliat z którym najtrudniej walczyć. Wygodniej walczyć o pokój. Tak że kamień na kamieniu nie zostanie?
(Utan vi ska slåss blir texten inte cool. Men vi kommer slåss utan att skada varandra. Naivitet har sina rötter i historielöshet. Unga pacifister skulle må bra av att läsa Hanna Arendt om den banala ondskan. The sad truth of the matter is that most evil is done by people who never made up their minds to be or do either evil or good. Vi har varit naiva i stället för att fatta att det är svårast att bekämpa den Goliat som är ondskan i varenda av oss. Det är lättare att slåss för fred.)
…

Ni ska ta över Ni ska ta över världen
Przejmiecie, przejmiecie świat

Ni ska bli stora Ni ska bli mäktiga, ha ha
Będzieci wielcy będziecie potężni ha ha

Piosenka zakłada, że my jesteśmy dobrzy, zło to ci inni, ci którzy nie krzyczą pozytywnych haseł. Co najwyżej zatykają uszy.