Poniższe pochodzi z http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/1773/skad-sie-wziely-twoje-pieniadze

Droga 100 zł w systemie bankowym.
Wpłacane do banku depozyty (zawsze 100 zł) są oznaczone zielonymi strzałkami.
Pobierane z banku pożyczki (kredyty) są oznaczone na czerwono. Niebieskie
strzałki pokazują płatności pomiędzy osobami/firmami uczestniczącymi w obiegu
pieniądza. Na końcu pokazanego procesu 4 osoby mają w banku depozyty po 100
złotych, 4 osoby zapożyczyło się też na tę samą kwotę. Początkowe 100 złotych
zmieniło się w 400 złotych.

Jeśli przyjrzysz
się bliżej całemu procesowi, stwierdzisz, że z początkowych 100 złotych, na
różnych kontach w opisanym wcześniej procesie znalazło się 400 złotych. Osoby
A, C, F i G mają depozyty po 100 złotych – razem 400 złotych depozytów. Na
naszym rysunku prześledziliśmy losy naszych 100 złotych do pewnego momentu. W
zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zostały założone kolejne depozyty
(i następnie udzielone z nich kredyty) u 10… 100… osób. W ten sposób nasze 100
złotych stałoby się podstawą 100 depozytów (jak najbardziej prawdziwych
pieniędzy, prawda?), którym towarzyszyć będzie dług na identyczną sumę 10
tysięcy złotych.

W obiegu mielibyśmy więc 10 tysięcy
złotych, z czego 9 900 złotych (czyli 99%) powstałoby z długu.

Tak właśnie działa nasz system bankowy. Jesteś ciekaw, jak wysoki jest
stosunek wartości depozytów do „rzeczywistych” pieniędzy wyemitowanych przez banki
centralne? Otóż pieniądz wyemitowany przez banki centralne stanowi jedynie
kilka procent całego krążącego w obiegu pieniądza – cała reszta pieniędzy
powstaje w systemie bankowym, w opisany powyżej sposób.

M0 – baza
monetarna, obejmuje gotówkę w obiegu, wyemitowaną przez banki centralne

M1 – obejmuje M0 +
depozyty płatne na żądanie

M2 – obejmuje M1 +
wkłady oszczędnościowe o terminie zwrotu do 2 lat włącznie

M3 – obejmuje M2 +
depozyty długoterminowe

Zwróć uwagę, że
większość pieniądza (M1, M2 i M3) należy do kategorii „depozyty”, czyli
powstała jako dług w systemie bankowym. Wyemitowane przez banki centralne
pieniądze bazy monetarnej to tylko kilka procent całości.